Mag werkgever zichtbare tattoos verbieden?

De laatste jaren is het dragen van tatoeages steeds gebruikelijker geworden. Waar voorheen alleen zeelieden tatoeages lieten zetten, heeft nu ook de bankdirecteur en de secretaresse een tattoo.

Toch zijn niet alle werkgevers 'blij' met een getatoeëerde werknemer. Vraag is of werkgevers tatoeages bij werknemers kunnen verbieden.

Op 28 december 2021 heeft het gerechtshof Den Haag uitspraak gedaan over het tatoeagebeleid bij de Rotterdamse tram (RET).

Wat is het geval?
RET hanteert voor haar controleurs in uniform een tatoeagebeleid. Het tatoeagebeleid van RET houdt in dat de controleurs geen voor het publiek zichtbare tatoeages mogen dragen als zij hun werk in uniform verrichten. Zij moeten eventuele tatoeages bedekken.

Een werknemer was het niet eens met dit beleid en heeft zich tot de Vakbond gewend. De vakbond heeft RET verzocht om het geldende tatoeagebeleid in te trekken. Dit heeft RET niet gedaan.

Instructierecht
In deze zaak gaat het om (de grenzen van) het instructierecht van de werkgever Een werkgever mag, binnen zekere grenzen, van de werknemer verlangen dat hij zich houdt aan voorschriften voor het verrichten van zijn werkzaamheden.

RET betoogt dat het tatoeagebeleid binnen de grenzen blijft. Volgens RET is het beleid noodzakelijk voor een neutrale, professionele en uniforme uitstraling van de controleurs. Zichtbare tatoeages kunnen afbreuk doen aan het gezag van de controleurs en ten koste gaan van de veiligheid. De vakbond meent dat de grenzen van het instructierecht worden overschreden en dat RET handelt in strijd met het goed werkgeverschap en inbreuk maakt op fundamentele grondrechten.

Vragen over tattoos of arbeidsrecht?

Heeft u vragen over het uiterlijk van werknemers en wat wel en niet is toegestaan? Neem contact op met onze arbeidsrechtjuristen.

Wat vindt de Kantonrechter?

De Kantonrechter was het met RET eens dat de controleurs in uniform een bijzondere positie innemen, omdat zij over politiebevoegdheden en geweldsmiddelen beschikken en dat deze positie een neutrale en professionele uitstraling vereist. De kantonrechter oordeelde dat de vrijheid van de werknemers om een tatoeage te zetten en deze in privétijd te tonen daardoor niet wordt aangetast.

Wat vindt het Hof?
Het gerechtshof is van oordeel dat het met het tatoeagebeleid beoogde doel te weten neutrale, professionele en uniforme uitstraling van controleurs waardoor gezag en veiligheid zouden worden bevorderd voor RET zwaarwegend is.
Partijen verschillen echter van mening over de vraag of het tatoeagebeleid ook daadwerkelijk geschikt en proportioneel is om dit doel te bereiken.

Het Hof laat de persoonlijke levenssfeer van werknemer zwaar wegen

Het Hof heeft de volgende overwegingen in deze zaak:
RET stelt door het tatoeagebeleid grenzen aan de uiterlijke verschijning van de controleurs openbaar vervoer op hun werk. Dat maakt in principe inbreuk op hun – ook op het werk geldende – bescherming van de persoonlijke levenssfeer of privacy.

Als het aan de controleurs tijdens de dienst in uniform niet toegestaan tatoeages te tonen beperkt dit hun mogelijkheid tot persoonlijke expressie. Dat betekent dat de verplichting om deze tijdens de dienst in uniform bedekt te houden inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer.

Dat de werkgever in principe mag bepalen hoe hij via zijn werknemers naar buiten wil treden, betekent niet dat dit grondrecht zonder meer terzijde kan worden gesteld met een beroep op het instructierecht.

Het gerechtshof overweegt dat RET de door haar veronderstelde negatieve opvattingen van reizigers over zichtbare tatoeages bij controleurs in uniform niet heeft onderbouwd.

Tatoeageverbod in strijd met goed werkgeverschap

Zodoende komt het gerechtshof tot het oordeel dat geen sprake is van een geschikt en proportioneel middel. Het gerechtshof concludeert dat de grenzen van het instructierecht zijn overschreden en dat het tatoeagebeleid in strijd is met het goed werkgeverschap. Dit betekent dat de controleurs in uniform van RET niet langer verplicht zijn de instructie van RET over zichtbare tatoeages na te komen.

Samenvattend
Indien u als werkgever zichtbare tatoeages of piercings wenst te verbieden, zal daar voldoende rechtvaardiging voor moeten bestaan en moet dit ook deugdelijk kunnen worden onderbouwd. Ontbreekt die onderbouwing, dan kan het beleid in strijd zijn met het goed werkgeverschap met als gevolg dat het beleid door werknemers niet hoeft te worden nageleefd. Ontslag is dan helemaal uitgesloten.